Insulinooporność – coraz częściej poruszany temat w mediach, na blogach, grupach dietetycznych. Budzi wiele kontrowersji, sprawia, że osoby nią dotknięte czują się gorsze, potraktowane przez życie niesprawiedliwie. Insulinooporność bowiem wiąże się z trudnością w odchudzaniu, w codziennym funkcjonowaniu, w zajściu w ciąże. Popularność tego stanu metabolicznego będzie coraz większa, już w 2002 roku, a więc ponad 10 lat temu, oszacowano, że nawet 32% Amerykanów może mieć insulinooporność. Osoby z nadwagą i otyłością są dotknięte insulinoopornością w zależności od danych, nawet w 80%. Insulinooporność nie jest jednak tylko domeną osób, które mają problemy z masą ciała. Dotyka również osoby szczupłe, a co najgorsze, jest coraz częściej diagnozowana wśród dzieci i młodzieży. Mam wrażenie, że staje się plagą. Dzisiejszy wpis poświęcony jest wyjaśnieniu czym jest insulinooporność. Sprawdź też dietę w insulinooporności.
INSULINOOPORNOŚĆ – CO TO JEST?
Zacznijmy od tego czym jest insulinooporność. Aby łatwo to wytłumaczyć najlepiej podzielić to słowo na dwa oddzielne:„insulina” i „oporność”. Z połączenia tych słów można wywnioskować, że coś jest oporne na insulinę. W tym przypadku tkanki utraciły wrażliwość na insulinę. Medyczna definicja insulinooporności natomiast brzmi mniej więcej tak:
[blockquote author=”” link=”” target=”_blank”]Insulinooporność jest to stan zmniejszonej wrażliwości tkanek docelowych na działanie insuliny pomimo prawidłowego lub podwyższonego stężenia insuliny w surowicy krwi.[/blockquote]
INSULINA I RECEPTORY INSULINOWE
Insulina jest hormonem wytwarzanym w naszym organizmie przez komórki beta trzustki. Pełni wiele różnych funkcji w organizmie, natomiast z punktu widzenia omawianego tematu jej zasadniczą rolą jest „wpuszczanie” cukru do wnętrza komórek naszego ciała. Uwalniana jest w największym stopniu kiedy coś zjemy, a poziom cukru (mówiąc kolokwialnie) we krwi wzrasta.
Insulina działa jak klucz, który otwiera zamek i „wpuszcza” składniki odżywcze do komórek. Skoro insulina jest kluczem, potrzebny jest również zamek, aby komórki mogły się otworzyć i „wpuścić składniki odżywcze” do środka. Tym zamkiem są receptory insulinowe obecne w błonie komórkowej. Kiedy jesteśmy zdrowi, a nasze komórki potrafią prawidłowo zareagować na poziom insuliny we krwi, insulina przyłącza się do receptora insulinowego, dzięki czemu komórka daje możliwość wejścia do środka glukozie.
Receptory insulinowe występują na powierzchni wielu komórek w ludzkim organizmie. Najwięcej jest ich na powierzchni adipocytów czyli komórek tłuszczowych, komórek mięśniowych oraz komórek mięśni poprzecznie prążkowanych, które budują między innymi serce czy mięśnie. W ramach ciekawostki dodam, że np. ilość receptorów insulinowych na erytrocycie czyli czerwonej krwince krwi wynosi około 30-40, natomiast w przypadku chociażby hepatocytu czyli komórki wątroby może wahać się od 100-300 000. Jest to zatem jeden z czynników, który np. powoduje, że czerwone krwinki mówiąc bardzo kolokwialnie raczej się nie „otłuszczają”, natomiast mięśnie czy wątroba już tak. Zresztą warto dodać, że w przypadku insulinooporności, która jest jedną ze składowych występujących w zespole metabolicznym bardzo często dochodzi do niealkoholowego stłuszczenia wątroby. No, ale to temat na inny wpis 🙂
OPORNOŚĆ NA INSULINĘ
To co opisałam wyżej jest opisem naturalnego, niezaburzonego funkcjonowania organizmu czyli tak to działa u zdrowej osoby.
Niestety w przypadku osoby, która ma insulinooporność komórki stają się OPORNE (MAŁO WRAŻLIWE) na działanie INSULINY i w rezultacie nie wpuszczają GLUKOZY do środka komórki, przez co krąży jej we krwi zbyt dużo.
Organizm zatem musi coś z tym zrobić, ponieważ ani zbyt niski ani zbyt wysoki poziom glukozy we krwi nie jest pożądany. Cukier czyli glukoza w zbyt wysokim stężeniu, zwłaszcza stale utrzymującym się jest dla organizmu „toksyczny. Wszyscy dobrze wiemy co się dzieje, kiedy dochodzi do cukrzycy, a ta jest niekontrolowana. Dochodzi do groźnych powikłań, a wśród nich do utraty wzroku czy amputacji kończyn, uszkodzenia nerek czy nerwów. Cukier w zbyt dużej ilości po prostu zagraża funkcjonowaniu organizmu i zdrowiu.
JAK REAGUJE NASZ ORGANIZM?
Pierwszą strategią, którą wybierze nasz organizm by poradzić sobie ze stanem hiperglikemii (zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi) jest WIĘKSZA PRODUKTACJA INSULINY. Nasz organizm czyta to co się dzieje mniej więcej w taki sposób
„Glukoza nie znajduje się w komórkach. Brakuje insuliny by otworzyć drzwi. Trzeba wyprodukować więcej insuliny”.
I tak biedna trzusta, zupełnie jak chomik biegający po kołowrotku, produkuje więcej insuliny. Na początku komórki beta trzustki produkują insulinę i nie dochodzi do ich uszkodzenia. Z czasem jednak, dochodzi do ich przerostu, a następnie obumierania. W tym samym czasie stężenie insuliny utrzymuje się na wysokim „poziomie” – stan ten nazywamy HIPERINSULINEMIĄ. Tkanki stają się coraz bardziej oporne (niewrażliwe) na działanie insuliny, a to powoduje powstanie błędnego koła. Na grafice powyżej dokładnie przedstawiona jest komórka, receptor insulinowy oraz schemat połączenia się glukozy z receptorem insulinowym co umożliwia wniknięcie glukozy do komórki.
Następstwami insulinooporności są nie tylko cukrzyca, otyłość, zwiększone ryzyko chorób serca, ale także wspomniane wyżej niealkoholowe stłuszczenie wątroby, udary mózgu, inne zaburzenia metaboliczne, PCOS, niektóre nowotwory, a nawet powiązana została z chorobą Alzheimera. Ma to związek między innymi, choć nie tylko, z następstwem otłuszczania przy insulinooporności najważniejszych narządów organizmu, które znajdują się w jamie brzusznej. Osoby z insulinoopornością bardzo często mają typ otyłości typu „jabłko” kiedy nadmiar tłuszczu gromadzi się w okolicach brzucha. W związku z tym, że tkanka tłuszczowa jest narządem aktywnym metabolicznie czyli produkuje hormony, ma wpływ na zaburzenia w różnych układach w tym układzie hormonalnym.
CO MA WPŁYW NA ROZWÓJ INSULINOOPORNOŚCI?
Krótko mówiąc wiele czynników. Należą do nich m.in.:
- czynniki genetyczne
- nieprawidłowa dieta, w tym zbyt wysoka podaż kilokalorii
- otyłość i związana z tym wysoka zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie (adiponektyny)
- podwyższony poziom cukru we krwi
- palenie papierosów
- wysokie spożycie alkoholu
- stres
- zbyt mała aktywność fizyczna
- ekspozycja na toksyny środowiskowe.
W kolejnych artykułach będę pisała o mechanizmach powstawania insulinooporności, wpływie diety (sprawdź post dieta w insulinooporności) oraz innych czynników na jej występowanie, a także pokażę strategie jak sobie z nią poradzić, a nawet pozbyć. Poruszę tematykę PCOS czyli zespołu policystycznych jajników, rolę wątroby w powstawaniu insulinooporności i toksyn środowiskowych. Opowiem również o tym jak czuje się osoba z insulinoopornością na co dzień i jak proste zmiany w jadłospisie pomagają radzić sobie z symptomami takimi jak senność po posiłku, problemy z koncentracją, głodem, zmęczeniem i drażliwością.
Podsumowując jednak tematykę dzisiejszego wpisu chciałabym, abyś zapamiętała, że insulinooporność to stan w którym obserwuje się obniżoną wrażliwość tkanek na działanie insuliny mimo tego, że jej poziom we krwi jest prawidłowy lub podwyższony. Zrozumienie zagadnienia insulinooporności i jej machanizmów pozwala znacznie skutecznej ją pokonać i przeciwdziałać jej powrotowi.
[accordion title=”” open1st=”0″ openAll=”0″ style=””][accordion_item title=”BIBLIOGRAFIA”]
- Grzesiuk W., Szydlarska D., Jóźwik K., Insulinooporność w endokrynopatiach, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” 5(1), 2008, 38-43.
- Suliborska J., Kuśnierek J., Czynniki żywieniowe i pozażywieniowe w rozwoju insulinooporności, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2010, 1(3), 177–183.
- Pawlak J., Derlacz R.A., Mechanizm powstawania oporności na insulinę w tkankach obwodowych, „Postępy Biochemii” 57(2), 2011, 200−205.
- Stąpor N., Beń-Skowronek I., Insulinooporność u dzieci, „Pediatr Endocrino Diabetes Metab” 21(3), 2014, 107−115.
- Viner RM, Segal TY, Lichtarowicz-Krynska E, Hindmarsh P. ,Prevalence of the insulin resistance syndrome in obesity, Arch Dis Child. 2005 Jan;90(1):10-4
- Ioannou GN, Bryson CL, Boyko EJ. , Prevalence and trends of insulin resistance, impaired fasting glucose, and diabetes. J Diabetes Complications. 2007 Nov-Dec;21(6):363-70.
[/accordion_item][/accordion]
Jeśli podabał Ci się ten wpis, chcesz dostawać powiadomienia o kolejnych oraz prezent zapisz się na mój newsletter poniżej. Zero spamu! Daj znać w komentarzu czy ten wpis Ci w czymś pomógł, wyjaśnił?
