Objawy chorej wątroby są nieoczywiste i często “niewidoczne”, choć to tylko pozory. Niektóre z nich bardzo łatwo zignorować, nie wspominając o tym, że czasem trudno uwierzyć, że dany objaw może być związany z problemami z wątrobą. Z tego artykułu dowiesz się, jakie objawy powinny być alarmujące. Jednocześnie pamiętaj, że wiele objawów może dotyczyć także innych zaburzeń i chorób. Pamiętaj, aby udać się do specjalisty i wykonać diagnostykę, zanim “samodzielnie się zdiagnozujesz”.

WĄTROBA – NIEZWYKŁA FABRYKA

Wątroba to największy organ naszego organizmu. Tak, większy niż mózg! U dorosłego człowieka waży ok. 1,5 kg i codziennie, 24h na dobę, bardzo ciężko pracuje, pełniąc wiele kluczowych dla zdrowia i życia funkcji. Jedną z najważniejszym jej ról jest bycie “oczyszczalnią” krwi z toksyn, szkodliwych produktów przemian metabolicznych, leków, dodatków do żywności, hormonów, amoniaku, ksenoestrogenów i wielu innych.

Do najważniejszych funkcji wątroby należy:

produkcja czynników krzepnięcia,
produkcja żółci, synteza cholesterolu,
metabolizm hormonów m.in. estrogenów,
przemiana hemu,
magazynowanie wielu substancji w tym glikogenu, witaminy A, D, B12,
produkcja albumin (białek osocza), fibrynogenu,
wytwarzanie ciepła, czyli termoregulacja.

Wątroba jest narządem, który nie jest unerwiony tzw. nerwami czuciowymi, więc nie daje objawów bólowych, a wykrywanie chorób z nią związanych najczęściej jest przypadkowe. Objawy bólowe w prawym podżebrzu najczęściej są związane z uciskiem na okoliczne tkanki lub nerwy w wyniku podrażnienia lub powiększenia błony włóknistej. Taki ból może promieniować i jest trudny w diagnostyce.

Zwykle do odkrycia nieprawidłowości w funkcjonowaniu tego narządu dochodzi przypadkowo podczas wykonywania badań laboratoryjnych lub USG jamy brzusznej z innych przyczyn.

Brak specyficznych dolegliwości związanych z chorobami wątroby to jeden z dwóch powodów późnego wykrywania chorób i zaburzeń w funkcjonowaniu tego narządu m.in. choroby stłuszczeniowej wątroby o podłożu metabolicznym.

Drugim, dość prozaicznym powodem jest wspomniana wielkość wątroby. Jest ona naprawdę duża, proszę wyobrazić sobie 1,5 kg mąki lub cukru i przyłożyć do prawego podżebrza. No właśnie, spory narząd, prawda? 🙂

W związku ze swoją wielkością stosunkowo duża część tkanki wątroby musi zostać uszkodzona, by ta zaczęła dawać o sobie znać. Szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę ogromne możliwości regeneracyjne tego narządu.

Objawy chorób wątroby, jak wspomniałam, są niespecyficzne szczególnie w początkowych stadiach. Istnieją jednak pewne symptomy, które mogą zapalać czerwoną lampkę u lekarza lub osoby interesującej się zdrowiem i medycyną. Wiele wymienionych objawów może być związanych z najpowszechniejszą chorobą wątroby na świecie, zupełnie niezwiązaną z piciem alkoholu ani nowotworem.

Jest to stłuszczeniowa choroba wątroby o podłożu metabolicznym (MAFLD, dawniej NAFLD) i dotyczy nawet 25-30% osób dorosłych. W USA niektóre statystyki mówią, że co 2. osoba z nadwagą i otyłością ma stłuszczoną wątrobę.

Zachęcam do zapoznania się z artykułami:

Część 1: Stłuszczenie wątroby – jak się rozwija, kogo dotyczy, jakie są czynniki ryzyka

Część 2: Stłuszczenie wątroby – diagnostyka i rozpoznanie

OBJAWY CHOREJ WĄTROBY, KTÓRE MOGĄ CIĘ ZASKOCZYĆ

Na początku dodam, raz jeszcze, że wskazane tutaj informacje nie zastąpią wizyty u lekarza i diagnostyki. Mogą być jedynie wskazówką, że Twoja wątroba choruje z różnych przyczyn. Jednocześnie objawy te mogą być powiązane również z innymi zaburzeniami i chorobami. Jest jednak bardzo duże prawdopodobieństwo, że identyfikując u siebie większość z tych objawów, problemem może być dysfunkcja wątroby.

No dobrze, to jakie znaki ostrzegawcze daje wątroba? Jest ich, w moim odczuciu naprawdę wiele, ale niestety niewiele się o nich mówi. Podzieliłam je na kilka obszarów.

Zmiany, które manifestują się na skórze.
Zmiany związane z funkcjonowaniem układu pokarmowego lub powiązane z nim.
Zmiany innego typu np. związane z metabolizmem hormonów lub ogólnym samopoczuciem.

OBJAWY CHOREJ WĄTROBY – ZMIANY SKÓRNE

Chora wątroba daje cały szereg różnych zmian skórnych, na które niewiele osób zwraca uwagę, myśląc, że są zupełnie normalne.

Sprawdź, które z nich dotyczą Ciebie. Niektóre z objawów omówię nieco dokładniej w dalszej części artykułu.

siniaki – zwłaszcza te, które nie są związane z urazami mechanicznymi, długo “schodzące”,
kępki żółte, czyli zmiany z postaci grudek, umiejscowione w okolicach oczu, w których odkłada się cholesterol, takie grudki mogą powstawać także w innych miejscach ciała,
zaczerwienienie dłoni, szczególnie w okolicach kciuka, tzw. rumień dłoniowy,
pajączki naczyniowe,
nadmiar pojawiających się pieprzyków,
różne plamy, znamiona, czerwone lub brązowawe kropeczki na ciele,
problemy z paznokciami (całe spektrum różnych zmian, w tym paznokcie Terry’ego), palce pałeczkowate,
suche, popękane stopy, którym nie pomagają różne zabiegi kosmetyczne (jest to związane ze zwiększeniem wykorzystania m.in. witaminy B3 przez wątrobę w celach regeneracyjnych, przez co nie starcza jej dla innych obszarów, które są kluczowe, w tym zdrowia skóry),
często nawracające grzybice paznokci i stóp,
zażółcenie skóry, śluzówek i oczu (szczególnie w bardziej zaawansowanych stadiach), czyli tzw. żółtaczka,
swędzenie skóry, szczególnie charakterystyczne dla wątroby jest swędzenie nocne (oczywiście nie wynika ono z np. ugryzienia komara, wysypki, innej choroby skóry),
problemy z uporczywym trądzikiem, pomimo zakończonego okresu dojrzewania.

OBJAWY CHOREJ WĄTROBY – PROBLEMY Z ZAKRESU FUNKCJONOWANIA UKŁADU POKARMOWEGO

Wątroba jest narządem, który poprzez pełnione przez siebie funkcje jest kluczowy dla prawidłowego trawienia spożywanych przez nas pokarmów.

Wątroba produkuje żółć odpowiedzialną za trawienie i wchłanianie tłuszczów. Nieodpowiednio pracująca wątroba, która jest przeciążona wieloma czynnikami (złą dietJaJestem zupełnie Janeką, brakiem ruchu, zbyt dużą ilością przetworzonej żywności, otyłością, lekami, hormonalną terapią zastępczą, zaburzeniami rytmu okołodobowego i jakości snu itd.) zaczyna dawać o sobie znać w postaci dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Może pojawić się:

gorycz w ustach,
częste odbijanie,
słaba tolerancja produktów lub potraw tłustych, smażonych, ciężkostrawnych,
złe samopoczucie po produktach o wysokiej zawartości błonnika i fermentujących w jelitach, czy też po pieczywie na zakwasie,
objawy żołądkowo-jelitowe (biegunka, zaparcia, lub występowanie ich naprzemiennie),
uczucie przepełnienia, brzuch jak balon, wzdęcia, a w zaawansowanych problemach może pojawić się wodobrzusze,
uczucie ucisku po obfitym posiłku w okolicy prawego podżebrza,
złe samopoczucie po posiłkach, nasilające się zmęczenie, senność (powiązane też z insulinoopornością),
śmierdzące stolce, pływające na powierzchni wody, tłuste w swojej konsystencji (wynika to z nieprawidłowego trawienia tłuszczy z diety).

OBJAWY CHOREJ WĄTROBY – PROBLEMY INNEGO TYPU

Chora wątroba lub wątroba silnie przeciążona nie jest w stanie wykonywać swoich zadań i pełnić funkcji w sposób efektywny. To tak jakby kazano Ci przychodzić do pracy, codziennie, pracować 24 godziny bez przerwy, na dodatek z gorączką. W którymś momencie nie dasz rady i coś musisz zacząć “zawalać”. Nie wspominając o tym, że od każdej pracy człowiek kiedyś odpoczywa, idzie spać. Wątroba nie śpi i nie odpoczywa.

Zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby, w tym np. w stłuszczeniu wątroby (MAFLD) mogą objawiać się m.in.:

zaburzeniami snu,
problemem z regeneracją,
niską tolerancją wysiłku fizycznego,
osłabieniem i ogólnie gorszym samopoczuciem,
ale też problemami emocjonalnymi i zaburzeniami psychicznymi.

W tradycyjnej medycynie chińskiej od setek lat (TMC) mówi się o tym, że wątroba odpowiada za kondycję psychiczną.

Współczesna medycyna także odkrywa powiązania chorób wątroby z ludzką psychiką.

Istnieje wiele potencjalnych mechanizmów, które mogą mieć wpływ na sferę psyche, a jednym z nich jest to, że istnieje oś jelitowo-wątrobowo-mózgowa, poprzez którą mózg komunikuje się zarówno z jelitami, jak i wątrobą. I niestety, to co szkodliwe (wiele substancji toksycznych, czynników zapalnych, antygenów, toksyn) dociera do mózgu, niekorzystnie wpływając na jego funkcjonowanie.

Rozwinęłam to zagadnienie w fascynujących artykułach o osi jelitowo-wątrobowej poniżej:

Część 1: Zdrowa mikrobiota zależy od żołądka i wątroby? Sprawdź dlaczego część 1

Część 2: Zdrowa mikrobiota zależy od żołądka i wątroby? Sprawdź dlaczego część 2

Pogorszeniu mogą ulec nie tylko funkcje kognitywne, jak zapamiętywanie, koncentracja i pamięć, ale też – jak wskazuje wiele publikacji medycznych – stan psychiczny.

Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD), a właściwie – według nowego nazewnictwa – stłuszczeniowa choroba wątroby powiązana z zaburzeniami metabolicznymi (MAFLD) często występuje u osób z depresją oraz nasilonym odczuwaniem lęku, a co za tym idzie z zaburzeniami lękowymi, które dotyczą milionów osób na całym świecie.

Oprócz tego źle funkcjonująca wątroba wpływa na:

rozwój ginekomastii, czyli powiększenia gruczołów piersiowych u mężczyzn,
przewlekłe zmęczenie i brak życiowego wigoru,
słabą tolerancję alkoholu,
pogłębienie insulinooporności,
rozwój otyłości.

OBJAWY CHOREJ WĄTROBY – SKĄD SIĘ BIORĄ?

Przyjrzyjmy się bliżej kilku objawom, które mogą dawać znać, że z naszą wątrobą dzieje się coś złego.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Kamila-dieta mam z IO,PCOS+odchudzanie+odżywcza dieta👨‍👩‍👦 (@kreatornia_zmian)

OBJAWY POWIĄZANE Z UKŁADEM POKARMOWYM

Wątroba jest narządem wydzielniczym, produkuje m.in. żółć, która przechowywana w pęcherzyku żółciowym, zostaje uwolniona do dwunastnicy w momencie, kiedy ma nastąpić trawienie spożytych pokarmów. W tym wypadku tłuszczów z diety.

Prawidłowe funkcjonowanie wątroby, a więc i produkcja żółci (odpowiednia jej ilość oraz skład), jest kluczowe dla prawidłowego trawienia, ale też zachowania zdrowej mikrobioty.

Gdy słabo trawimy tłuszcze, a przez to nie możemy ich wchłaniać, nasz organizm nie potrafi również wykorzystać odpowiednio witamin w nich rozpuszczalnych (A, E,D i K), przez co mogą powstawać niedobory (np. pogorszeniu może ulec wzrok, a szczególnie “nocne widzenie” w wyniku niedoborów witaminy A. Same tłuszcze zawierają także wiele kwasów tłuszczowych (cegiełki, z których są zbudowane), które są kluczowe m.in. w budowaniu ścian komórkowych.

W przypadku problemów z odpowiednim trawieniem i wchłanianiem tłuszczów często dochodzi do nadmiernego przesuszaniaAdaśentowania teżA ty robić placki robić placki ATTrader CCC Zawierz kebabaE się skóry, pogorszenia jej funkcji odbudowującej.

Dodatkowo niestrawione tłuszcze obciążają nasz układ pokarmowy, przez co odczuwamy wzdęcia, ciężkość, przepełnienie, mogą pojawić się odbijanie po posiłku, a wypróżnienia będą charakteryzować się nieprzyjemnym zapachem, tłuszczowym wyglądem. Naprzemiennie możemy też doświadczać biegunek i zaparć.

Tłuszczowe stolce lub biegunki mogą być też powiązane z chorobami trzustki i jelit.

SINIAKI

To, że po uderzeniu pojawiają się siniaki, jest normalnym zjawiskiem. Problem pojawia się wtedy, kiedy do urazu mechanicznego nie doszło, nie przypominamy sobie, żebyśmy się Ale on ją kiedyś jeszcze kurczak już nie mauderzyli lub gdy powstające siniaki są nadmierne w stosunku do siły uderzenia/urazu. Alarmujące jest także czas, w którym się “goją”.

Jak siniaki są powiązane z wątrobą?

Narząd ten produkuje tzw. czynniki krzepnięcia, czyli takie białka, które odpowiadają za krzepnięcie krwi. W momencie, w którym wątroba produkuje niewystarczającą liczbę czynników krzepnięcia, dochodzi do powstawania siniaków lub problemów m.in. z krwawieniem dziąseł, z nosa, a w poważniejszych sytuacjach zdrowotnych także krwawienia wewnętrzne np. z układu pokarmowego.

Czasem występowanie siniaków jest też związane z kruchością naczyń krwionośnych, niejednokrotnie w praktyce gabinetowej przy ich wzmacnianiu stosowałam m.in. rutynę i witaminę C.

Zaburzenia krzepnięcia to poważny problem, z którym należy udać się do lekarza. Mogą one występować przy stłuszczonej wątrobie.

ZAŻÓŁCENIE SKÓRY, ŚLUZÓWEK I OCZU

Zażółcenie skóry, śluzówek lub oczu ma miejsce w przebiegu żółtaczki. Wynika ona z podwyższonego stężenia bilirubiny, czyli barwnika powstającego z rozpadu krwinek czerwonych.

Do żółtaczki może dojść z różnych przyczyn m.in. w wyniku wirusowego zapalenia wątroby typu A, D i B, w stłuszczeniu wątroby o etiologii niealkoholowej i alkoholowej.

RUMIEŃ DŁONI

Może pojawić się we wczesnych stadiach chorób wątroby, ale jest przede wszystkim bardzo charakterystyczny w stadiach zaawansowanych. Szacuje się, że ok. 75% osób z marskością wątroby ma rumień dłoniowy.

Warto jednak dodać, że rumień może objawiać się także w przypadku nadczynności tarczycy, u kobiet w ciąży, w chorobie reumatoidalnej, w nowotworach złośliwych.

Przyczyną występowania rumienia jest przekrwienie dłoni spowodowane skurczem mięśni gładkich w ścianach naczyń krwionośnych, co skutkuje zwiększonym ciśnieniem krwi.

Ciekawe jest także to, że dłonie osób w poważnych stadiach chorób wątroby są ocieplone, a zaczerwienie jest obfitsze w okolicach kciuka.

PAJĄCZKI NACZYNIOWE

Pajączki naczyniowe mogą pojawiać się w różnych miejscach ciała i wyglądem przypominają rzeczywiście pajączki 🙂 Są to poszerzone tętniczki skórne, które rozchodzą się w różne strony.

Jeśli jest ich bardzo dużo mogą świadczyć o problemach z żylakami przełyku, zespole wątrobowo-płycnym, ale też bywają częste u pacjentek z tzw. dominacją estrogenową, stosujących tabletki hormonalne oraz u kobiet w ciąży.

Jedna z hipotez dotyczących ich powstawania jest zresztą związana z nadmiarem estrogenów, a ciąża jest naturalnie stanem, w którym taki nadmiar występuje.

ŚWIĄD SKÓRY

Zwykle świąd skóry kojarzony jest z kobietami w ciąży i występującą u części z nich cholestazą ciążowąj. Oczywiście jest on związany z funkcjonowaniem wątroby u takich kobiet, jednak nie dotyczy tylko ich.

Świąd może dotyczyć osób z innymi problemami z wątrobą lub z drogami żółciowymi i może mieć różne nasilenie. Od łagodnego po uporczywy świąd, który pogarsza mocno jakość życia. U osób z chorobami wątroby ma uogólniony charakter i nasila się w okolicach kończyn górnych i dolnych, często też występuje w godzinach nocnych.

Z doświadczenia dietetycznego sugeruję, aby pamiętać, że świąd jest charakterystycznym początkowym skutkiem ubocznym u sporej części pacjentów, którzy zaczynają suplementację koenzymem Q10, np. w związku z występującymi chorobami sercowo-naczyniowymi. Z czasem jednak ustaje. W chorobach wątroby bywa bardzo uporczywy w leczeniu.

Powodem świądu mogą być: zapalenie dróg żółciowych, zastój żółci, kamica żółciowa, a także wzrost stężenia kwasów żółciowych, bilirubiny lub soli żółciowych we krwi.

POWIĘKSZENIE OBWODU BRZUCHA

Hepatomegalia, czyli powiększenie wątroby, skutkuje powiększeniem się obwodu brzucha. Może mieć miejsce w przypadku wielu chorób, najczęściej jednak nie w początkowych stadiach, a bardziej zaawansowanych.

Chciałam jednak o tym wspomnieć, bo nie dalej jak tydzień temu, odbierając truskawki od lokalnego rolnika, opowiedział mi o tym, jak nagle zaczął “dostawać brzucha”. Lekarze zbywali go, twierdząc, że oczywiście za dużo je i przytył. Wcześniej miał nadwagę…

Niestety wielu specjalistów służby zdrowia bagatelizuje problemy osób z nadmierną masą ciała, zrzucając wszystkie ich dolegliwości na wagę. Skutkiem jest brak diagnoz w odpowiednim czasie.

Okazało się, że powodem tycia i dużego brzucha u tego Pana był akurat nowotwór nerek. Wątroba może jednak dawać podobne objawy.

Zachęcam, by nie bagatelizować tego, co nas niepokoi i korzystać z pomocy lekarzy, którzy nie ignorują pacjentów. Zdaje się, że niemal w każdym artykule ostatnio o tym wspominam, ale uważam, że to bardzo ważne.

PODSUMOWANIE

Choroby wątroby, szczególnie choroba stłuszczeniowa wątroby o podłożu metabolicznym (a nie alkoholowym), przez bardzo długi czas nie dają o sobie znać w sposób oczywisty. Wątroba nie boli, bo nie jest unerwiona nerwami czuciowymi, jej sygnały są nieco bardziej subtelne.

Chora wątroba objawia się zmianami skórnymi (siniakami, pajączkami, rumieniem dłoniowym, przesuszonymi i pękającymi piętami), problemami żołądkowo-jelitowymi (odbijaniem, ciężkością, złym samopoczuciem po jedzeniu, przepełnieniem, tłustymi stolcami itd.) oraz ogólnie gorszym samopoczuciem, brakiem wigoru, łatwym męczeniem się i problemami psychologicznymi.

Warto w czuły sposób obserwować siebie, swoje ciało, zmiany w nim zachodzące i reagować odpowiednio wcześniej, wykonując m.in. niezbędną diagnostykę chorób wątroby.

BIBLIOGRAFIA

Artykuł powstał we współpracy z marką Sanprobi.

Zaskakujące objawy chorej wątroby – sprawdź czy je masz