Witamina D powoli staje się bohaterką ogromnej ilości badań naukowych oraz coraz to nowych newsów w mediach. Narastają wokół niej mity, ale z drugiej strony do świadomości przeciętnego Kowalskiego dociera, że jest ona ważna i że nie jesteśmy w stanie wytworzyć jej w skórze dzięki słońcu w ciągu całego roku. Większość dni w naszej strefie geograficznej nie obfituje w nie. Wiosna powoli przyzwyczaja do słońca, lato słońcem rozpieszcza, ale jesień i zima to zachmurzone niebo, okryte ciała, praca w biurze i przesiadywanie w domu. Zatem jakie mamy szanse na wytworzenie witaminy D? Niemal zerowe. Dzisiejszy wpis jest pierwszym z serii dotyczącej tej ważnej dla zdrowia witaminy.
Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Wyróżniamy dwa jej źródła:
- endogenne (wewnętrzne) – wytwarzana w skórze dzięki promieniowaniu UV,
- egzogenne (zewnętrzne ) – pochodzi z żywności.
Witamina D pochodzenia zwierzęcego to cholekalcyferol (witamina D3), a pochodzenia roślinnego (rośliny, grzyby, drożdże) to ergokalcyferol (witamina D2). Obydwa te związki powstają dzięki działaniu na skórę promieniowania UV czyli pod wpływem słońca. Istnieją też związki pochodne należące do witamin z grupy D, ale nie o nich dzisiaj mowa. Mają też znacznie mniejsze znaczenie.
Jak powstaje witamina D w skórze?
Pod wpływem promieniowania UV (o długości fali 290-315nm) w skórze powstaje z cholesterolu związek o nazwie 7-dehydrokalcyferol, który jest prekursorem do powstawania witaminy D. Najwięcej 7-dehydrokalcyferolu wytwarza się w warstwie kolczystej i podstawnej naskórka. Im głębiej tym mniejsze wytwarzanie. W dalszym etapie z 7-dehydrokalcyferolu powstaje w wyniku izomeryzacji cholekalcyferol, czyli witamina D3. Proces ten trwa około 30 minut. Powstała witamina D3 przedostaje się z błon komórkowych przez przestrzenie międzykomórkowe aż do krwi.
Aktualne rekomendacje dotyczące dawkowania witaminy D dla populacji Polski – klikam by sprawdzić.
Co wpływa na wytwarzanie witaminy D w skórze?
- szerokość geograficzna (powyżej 37 równoleżnika w miesiącach od listopada do lutego włącznie niemal nie mamy szans na syntezę witaminy D),
- stopień nasłonecznienia,
- pory roku i dnia,
- zachmurzenie nieba (im większe tym mniejsza synteza),
- tryb pracy jaki wykonujemy (nocny, dzienny),
- ilość czasu spędzanego poza domem na otwartych przestrzeniach,
- stopień okrycia skóry (noszenie krótkich spodenek, spódnic czy może długich np. latem itp),
- charakter pracy (na powietrzu, w budynku),
- wiek (im osoba starsza tym mniejsza zdolność do syntezy),
- karnacja skóry (osoby z jasną karnacją wytwarzają więcej witaminy, osoby z ciemną karnacją często cierpią na niedobory),
- masa ciała (im wyższa masa ciała tym mniejsza synteza witaminy D w skórze),
- używanie kremów z filtrem UV (zmniejsza syntezę),
- leki (zmniejszają syntezę np. niektóre antybiotyki, glikokortykoidy, leki przeciwpadaczkowe),
- stan zdrowia (wszystkie choroby w których występują zaburzenia wchłaniania tłuszczów, choroba Crohna, celiakia, mukowiscydoza, ale także przewlekłe choroby nerek i wątroby, stany po usunięciu części lub całości żołądka, często niedobory mają również kobiety z zespołem policystycznych jajników).
Rola witaminy D w organizmie
- warunkuje transport wapnia w układzie kostnym,
- wpływa na prawidłowe stężenie wapnia i fosforu w organizmie,
- odpowiada za przekazywanie bodźców nerwowych do mięśni, a zatem wpływa na ich napięcie,
- zapobiega krzywicy u dzieci i niemowląt,
- zapobiega rozmiękczaniu kości i ich kruchości u osób starszych,
- polepsza wchłanianie wapnia i fosforu z pożywienia,
- pobudza pracę gruczołu tarczycowego,
- pobudza przemianę materii,
- bierze udział w regulowaniu ciśnienia krwi,
- wpływ na aktywność układu immunologicznego.
Podsumowanie
Jak wynika z powyższych informacji głównym źródłem witaminy D w naszym organizmie jest jej synteza w skórze. Znacznie mniejszą część dostarczamy wraz z pożywieniem. Aktualnie już wiemy, że większość osób cierpi na jej niedobory z racji położenia geograficznego w jakim żyje.
Witamina D w świetle ostatnich badań naukowych może mieć wpływ na wiele problemów zdrowotnych i rozwój chorób. Wiemy, że ma znaczenie w przypadku otyłości, chorób układu krążenia, chorób skóry (trądzik, AZS, łojotokowe zapalenia skóry), nowotworów, choroby układu immunologicznego (Hashimoto, RZS, toczeń), cukrzycy, depresji, zwiększonego ryzyka osteoporozy i w przypadku problemów hormonalnych (PCOS, niedoczynność tarczycy, endometrioza). W kolejnych częściach odniosę się do wyżej wymienionych. Dodatkowo poruszę temat źródeł witaminy D w diecie, norm na jej spożycie, skutków niedoborów, diagnostyki jej obecności w organizmie, a także ewentualnej toksyczności.
Jestem na dzień dzisiejszy jednak ciekawa jaka jest Wasza wiedza odnośnie tej witaminy? Czy bierzecie jakieś suplementy, w których się znajduje? Czy suplementacja według Was jest zasadna?
Witamina D: źródła w diecie, zapotrzebowanie, suplemetacja i skutki niedoborów
Artykuł powstał we współpracy z marką Natu.Care
