Insulinooporność nie jest wymysłem i ma swoje konsekwencje zdrowotne oraz daje bardzo niespecyficzne objawy, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Poważne zastanowienie się nad własną dietą i stylem życia oraz zaopiekowanie się sobą po diagnostyce w kierunku insulinooporności to zadanie numer 1 by sobie pomóc.
Zanim jednak nastąpi diagnostyka często mamy objawy, które niepokoją, a które niewiele mówią. Czasem też mimo dodatniej diagnostyki i świadomości, że nasz organizm walczy i daje nam sygnały, żeby coś zrobić, nie dochodzi do zmobilizowania się i rozpoczęcia pracy nad dietą w insulinooporności i zmianą stylu życia.
W dzisiejszym wpisie celowo chciałam więc przybliżyć objawy insulinooporności i jej konsekwencje zdrowotne. Czasem takie ogólne podsumowanie wyraźnie „daje po oczach” i uświadamia, że należy koniecznie coś z insulinoopornością zrobić.
OBJAWY INSULINOOPORNOŚCI
Insulinooporność przede wszystkim widać w badaniach i to od nich należy zacząć. Sprawdzić jak wyglądają wyniki między innymi glukozy na czczo, insuliny na czczo i najlepiej krzywej glukozowo-insulinowej. Bez wyników badań nie powinno się i nie wolno przypisywać sobie jakiegoś stanu metabolicznego, choć faktem jest, że czasem objawy są tak naoczne iż insulinooporność podejrzewać można.
Niezależnie od wszystkiego zawsze jednak dobrze to potwierdzić w badaniach.
Wracając do objawów insulinooporności. Wiele z nich nie jest specyficznych i mogą występować w wielu innych zaburzeniach, chorobach lub po prostu są związane z mało higienicznym i niezdrowym stylem życia.
Do najczęstszych objawów insulinooponości należy:
- Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha tzn. otyłość typu „jabłko” lub androidalna, ALE UWAGA! NIEKONIECZNIE! Insulinooporność nie jest stanem, który dotyka tylko osoby z nadwagą czy otyłością. Szczupłe osoby mogą mieć insulinooporność (tu głównie można mięć na myśli kobiety z jakimiś konkretnymi chorobami lub problemami endokrynologicznymi m.in. PCOS, hiperprolaktynemia, hiperkortyzolemia, choroba Cushinga itd.)
- Trudności ze schudnięciem, co nie oznacza, że jest to niemożliwe.
- Często dosyć obfite i rozbudowane ramiona. Niekiedy pacjenci mówią sami o sobie, że ich „sylwetka jest nalana”, „ramiona jak bułeczki ludzika Micheline”.
- Częste oddawanie moczu mimo braku dużej ilości płynów wypijanych w ciągu dnia (tak wynika z mojej praktyki i doświadczeń).
- Czasem wybudzanie się kilkukrotne w nocy by oddać mocz (ponownie, to moje doświadczenia z osobami z IO).
- Przebarwienia na skórze o kolorze szarobrunatnym (szczególnie we wszelkich zgięciach w tym pod piersiami) tzn. rogowacenie ciemne – często wymieniane jako objaw dosyć charakterystyczny w literaturze.
- Senność po posiłkach, szczególnie po posiłkach zawierających zbyt dużo węglowodanów (UWAGA! Senność może mięć inne podłoże więc warto poczytać o niej we wpisie o senności poposiłkowej).
- Trudności z utrzymaniem koncentracji i uwagi – to głównie wynik senności, nie polecam tutaj doszukiwać się jakiegoś wielkiego „czegoś” co niektóre osoby robią.
- Trudności z zapamiętywaniem i wykonywaniem zadań – podobnie jak z koncentracją, najczęściej to wynik senności i wpadania w hipoglikemię, błędnego koła pobudzania się kawą lub napojami energetycznymi, to też wynik zwyczajnego niewyspania czy przepracowania także polecam nie robić z tego objawu charakterystycznego tylko dla insulinooporności.
- Zmęczenie – aż trudno mi nie dodać, że zmęczony w dzisiejszym świecie jest prawie każdy więc samo zmęczenie objawem IO na pewno nie jest, ale może iść w parze.
- Zaburzenia lękowe (pośrednio) i depresyjne (pośrednio) – to nie jest wynik insulinooporności samej w sobie, to zawsze konsekwencja bardziej złożonej sytuacji danej osoby, ale jest jakaś tendencja moim zdaniem do tego, że jeśli jest insulinooporność i inne zaburzenia lub choroby to psychologicznie wiele osób jest zbyt obciążonych i pojawiają się stany depresyjne.
- Chęć pobudzania się „do życia” za pomocą kawy czy napojów energetycznych – wspomniane wcześniej.
- Uczucie zimna (zwłaszcza jeśli z IO, w towarzystwie idzie niedoczynność tarczycy)
- Wilczy apetyt na słodkości (dosyć częste)
- Bóle głowy, czasem migrenowe – widzę jakąś tendencję na konsultacjach, ale nie mogę powiedzieć, że jak jest IO to i bóle są. One się przydarzają każdemu.
- Częste odczuwanie głodu nawet po posiłku, szczególnie u osób, które wpadają w hipoglikemią poposiłkową, a wartości glukozy po dwóch godzinach są niższe niż na czczo.
- Nadciśnienie tętnicze (nie musi być, ale może).
- Szybkie odczuwanie zmęczenia np. po wejściu na schody (może być też objawem po prostu słabej kondycji fizycznej).
KONSEKWENCJE ZDROWOTNE INSULINOOPORNOŚCI
Utrzymująca się insulinooporność jest przede wszystkim wstępem do rozwoju cukrzycy typu II. Oprócz cukrzycy mamy jednak więcej konsekwencji rozregulowania gospodarki glukozowo-insulinowej. Należą do nich:
- Otyłość I, II lub III stopnia
- Niealkoholowe stłuszczenie wątroby
- Nadciśnienie tętnicze
- Problemy z płodnością
- Choroby związane z zaburzeniami gospodarki hormonalnej organizmu w tym wspomniane wcześniej: zespół policystycznych jajników PCOS, hiperprolaktynemia, niedoczynność tarczycy czy choroba Hashimoto.
- Choroby związane ze zmianami w obrębie tkanki nerwowej tzn. choroby neurodegeneracyjne np. choroba Alzheimera (nazywana coraz częściej cukrzycą typu III).
- Zaburzenia lipidowe (nieprawidłowe stężenia cholesterolu całkowitego i tak zwanego „złego” cholesterolu LDL – wartości podwyższone, natomiast obniżone wartości tzn. „dobrego cholesterolu” HDL, wysokie wartości trójglicerydów)
- Choroby oczu: zaćma, jaskra, retinopatie – choroby związane z cukrzycą, a pamiętać trzeba, że cukrzyca jest konsekwencją nieprawidłowej gospodarki glukozowo-insulinowej
- Udar, choroby układu krążenia – niestabilny poziom glukozy we krwi jest często składową owych chorób
- Zaburzenia czynności pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, które mogą spowodować kamicę żółciową.
- Niedobory magnezu, który ma szereg ważnych funkcji w organizmie począwszy od wpływu na prace mięśnia sercowego, obniżanie ciśnienia tętniczego krwi, wpływu na kurczliwość mięśni, po zapobieganie obniżonemu nastrojowi i depresji.
- Szybsze starzenie się ( w związku z glikacją białek czyli procesu, który wpływa na starzenie się).
Insulinooporność wraz ze stanem zapalnym jest powiązana z występowaniem tak zwanego zespołu metabolicznego, którego kryteria prezentuje tabela niżej. Niestety zespół metaboliczny jest przyczyną częstszego występowania miażdżycy, cukrzycy i śmiertelności w wyniku tych chorób.
Kryteria diagnostyczne zespołu metabolicznego, wspólna definicja IDF, NHBLI, AHA, WHF, IAS i IASO, 2009 rok |
| 1. Zwiększony obwód talii, specyficzny dla populacji lub kraju, u Europejek ≥ 80 cm, u Europejczyków ≥ 94 cm |
| 2. Podwyższenie stężenia triglicerydów ≥ 150 mg/dl (1,7 mmol/l) lub farmakoterapia hipertriglicerydemii |
| 3. Obniżenie stężenia cholesterolu HDL < 40 mg/dl (1 mmol/l) u mężczyzn, < 50 mg/dl (1,3 mmol/l) u kobiet |
| 4. Podwyższone ciśnienie tętnicze ≥ 130 i /lub 85 mmHg lub farmakoterapia hipotensyjna |
| 5. Podwyższenie stężenia glukozy na czczo* ≥ 100 mg/dl lub farmakoterapia hipoglikemiczna |
| *większość chorych na cukrzycę typu 2 spełnia zaproponowane powyżej kryteria zespołu metaboliczneg0 |
Wszystkie wymienione objawy insulinooporności i jej konsekwencje zdrowotne mogą przestraszyć. Chciałam więc na koniec przestać to robić i dodać, warto po prostu zadbać o swoje zdrowie poprzez odpowiednią dietę, zmianę nawyków żywieniowych, odpowiednią ilość ruchu i wyeliminowanie m.in. palenia papierosów, nadużywanie alkoholu. Nie bez znaczenie jest też odpowiednia ilość snu. Czasem warto też się zastanowić czy rodzaj pracy jaki wykonujemy nie wpływa na podwyższenie ryzyka wystąpienia powyższych chorób.
Mam bardzo często na konsultacjach osoby, które pracują na nocne zmiany lub różne zmiany w absolutnie bardzo różnych konfiguracjach. Konsekwencje tego typu pracy są ogromne. Począwszy od problemów z regeneracją, zmęczeniem i zasypianiem, po trudności ze schudnięciem, ogólnym złym samopoczuciem, aż w końcu w insulinoopornością i innymi problemami zdrowotnymi. Nie wspominając o tym jak bardzo trudno jest usystematyzować swoje życie pod każdym innym kątem, także dietetycznym gdy pracuje się w tak skomplikowanych warunkach.
Warto jednak wziąć insulinooporność za rogi i się z nią rozprawić. Może w tym pomóc obszerny poradnik i jadłospis, który stworzyłam na podstawie setek ankiet osób dotkniętych problemem.
