Dlaczego, zdawałoby się bardzo podobne do siebie osoby (te same: wiek, płeć, masa ciała, wzrost), mogą się różnić tempem podstawowej przemiany materii nawet o 20%? W tym wpisie znajdziecie odpowiedź.
A tak w skrócie czynniki determinujące różnice to:
- Różny skład ciała czyli zawartość w organizmie tłuszczu, mięśni i wody.
- Różna liczba komórek tłuszczowych, z którą przychodzimy na świat.
- Zawartość brunatnej tkanki tłuszczowej w organizmie.
Dzisiejszy wpis będzie dotyczył punktu 3 czyli brunatnej tkanki tłuszczowej, w skrócie BAT (brown adipose tissue).
Jeśli mówimy tkanka tłuszczowa od razu przychodzi nam na myśli to, co nam odkłada się na brzuchu, udach, pupie, ramionach… Jest to biała tkanka tłuszczowa, w skrócie WAT (white adipose tissue). Stanowi ona po prostu magazyn dla naszego organizmu, gdzie składowany jest materiał zapasowy czyli tłuszcz w postaci triacylogliceroli. Ponadto podskórna tkanka tłuszczowa zabezpiecza nas przed utratą ciepła i chroni przed urazami.
Biała tkanka tłuszczowa występuje nie tylko pod skórą, ale też w jamie brzusznej. Jest to tkanka tłuszczowa trzewiowa. Tkanka tłuszczowa zlokalizowana w tym miejscu jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ udowodniono jej powiązanie z powstawaniem m. in. chorób układu krążenia, cukrzycy typu II i insulinooporności.
Wracając do brunatnej tkanki tłuszczowej… Wcześniej powszechnie uważano, że BAT występuje tylko u noworodków i małych dzieci, a później zanika stopniowo wraz z wiekiem i u dorosłych ludzi już zupełnie nie występuje. Sądzono też, choć nie zostało to nigdy udowodnione, ale wydawało się logiczne, że zarówno komórki białej jak i brunatnej tkanki tłuszczowej wywodzą się ze wspólnej komórki prekursorowej (komórki prekursorowe dają początek innym rodzajom komórek).
W ostatnich latach odkryto, dzięki nowym technikom badawczym, że BAT występuje również u osób dorosłych, tylko w bardzo małej ilości. Okazało się również, że komórki tej tkanki wywodzą się z komórki prekursorowej wspólnej zarówno dla BAT jak i mięśni szkieletowych. Dlatego w pierwszym opisie tkanki pochodzącym z 1551 roku szwajcarski przyrodnik Konrad Gessner określił BAT jako „ani tłuszcz, ani mięso”. Gessner zaobserwował pod mikroskopem zarówno cechy komórek tłuszczowych (pęcherzyki magazynujące tłuszcz) jak i mięśniowych (liczne mitochondria).
Lokalizacje BAT u ludzi dorosłych:
– okolica nadobojczykowa
– szyja
– wzdłuż kręgów
– w śródpiersiu
– w okolicy okołonerkowej
– rozsiane grupy komórek BAT w białej tkance tłuszczowej
Główną rolą WAT jest po prostu magazynowanie tłuszczu, z kolei BAT – wytwarzanie ciepła. U dorosłych ludzi BAT najprawdopodobniej pełni też rolę w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i zapobieganiu insulinooporności. Zaobserwowano też, że komórki WAT mają zdolność przekształcania się w komórki BAT, mimo że nie pochodzą z tej samej komórki prekursorowej. Co więcej wiele badań przeprowadzanych u ludzi wykazywało, że u osób z prawidłową masą ciała komórki BAT występowały w większej ilości. Z tych powodów środowiska medyczne i farmaceutyczne upatrują w tym odkryciu metody walki z nadwagą i otyłością.
Na tym kończę dzisiejszy wpis. W kolejnej części przeczytacie o wynikach badań nad BAT dotyczących czynników warunkujących występowanie tej tkanki u ludzi.
Daria Nikołajuk
