Jak zacząć jeść zdrowo? Co trzeba jeść, żeby odżywiać się zdrowo?  To częste pytania kierowane do dietetyka. Może ty też zadajesz to pytanie, bo nie potrafisz zacząć, nie wiesz od czego? Pytasz, ale nie otrzymujesz odpowiedzi, która usatysfakcjonuje. Zwykle słyszę: „Wszystko jest niezdrowe. We wszystkim jest chemia, a od czegoś i tak trzeba umrzeć”. Tak kwitując sytuację swojej rzekomej niemocy wracasz do tego co jest Ci znane, a więc bezpieczne i nie podejmujesz kroków by coś zmienić. Będąc bardziej dosadną muszę powiedzieć, że po prostu nie bierzesz odpowiedzialności za siebie i swoje zdrowie. Wolisz zrzucać ją na niewiedzę lub dezorientację. Cykl wpisów „Jak zacząć jeść zdrowo?” przychodzi z pomocą tym, którzy chcą zacząć odżywiać się zdrowiej, ale nie wiedzą jak. Dla tych, którzy mają problem z wyjaśnieniem co to znaczy odżywiać się zdrowo proponuję przeczytać wpis „Zdrowe odżywianie – co to właściwie oznacza?”

CO WPŁYWA NA TO JAK ŻYJESZ I JESZ?

Zacznijmy od początku czyli od uświadomienia sobie, że istnieje masa czynników, które wpływają na to w jaki sposób żyjemy i co jemy. Jeśli zastanowisz się nam nimi przez chwilę być może od razu dostrzeżesz co Tobie przeszkadza jeść zdrowo. Te czynniki to m.in.

• miejsce zamieszkania (duże miasto, małe miasto, wieś),
• czynniki fizjologiczne: wzrost, masa ciała, wiek, płeć, stan zdrowia,
• sprawność fizyczna (osoby sprawne i niepełnosprawne całkowicie lub częściowo),
• poziom aktywności fizycznej (tryb siedzący, mało aktywny, aktywny, bardzo aktywny),
• czas dojazdu do pracy,
• specyfika wykonywanej pracy (siedząca, fizyczna lub mieszana np. osoby, które część dnia spędzają przy biurku, a część biegając ze spotkania na spotkanie itd.),
• praca w systemie zmienionym czy wreszcie praca, która wymaga dużej ilości wyjazdów, podróży (również uwzględniająca różne strefy czasowe),
• ilość osób budujących komórkę społeczną (osoby samotne, zamieszkałe ze współlokatorami, rodzina z dziećmi/bez dzieci, pary zamieszkałe razem, rodziny wielopokoleniowe mieszkające wspólnie),
• nasze wykształcenie i poziom wiedzy dotyczący wpływu aktywności fizycznej i diety na zdrowie,
• środowisko w jakim żyjemy/najbliższa rodzina/znajomi – kształtują nasze poglądy, często wybory i mogą mieć negatywny albo pozytywny sposób oddziaływania na naszą dietę. Np. Jeśli w naszym najbliższym otoczeniu jest więcej osób z nadwagą to zwiększa się ryzyko nadwagi u nas, jeśli wchodzimy w środowisko osób aktywnych, dbających o dietę i aktywność fizyczną będziemy dążyć by im dorównać. Takie osoby podzielą się z nami swoją wiedzą, zaproponują wsparcie, będą tłumaczyć czemu warto i zachęcą do udziału w pierwszym biegu, wyjściu na siłownię, spacer itd.
• status ekonomiczny czyli to ile zarabiamy,
• umiejętności kulinarne,
• nawyki żywieniowe wyniesione z domu, ale i te które powstają teraz,
• medialne nowinki, które wpływają na to, że masz mętlik w głowie,
• Twoja organizacja czasu czy umiesz się zorganizować czy raczej wszystko robisz chaotycznie i idzie Ci raczej średnio? Czy planujesz zakupy, to co ugotujesz, zjesz?

Jak widzisz bardzo dużo zmiennych wpływa na pojedynczego człowieka, który pyta dietetyka „Jak zacząć jeść zdrowo?”. Udzielenie takich samych odpowiedzi dwóm różnym osobom jest zatem bardzo trudne, ale nie jest niemożliwe. Istnieją pewne uniwersalne porady, które będą sprawdzać się u wszystkich, nawet jeśli będą wymagały pewnych przeobrażeń.

STYL ŻYCIA A ODŻYWIANIE – PRZYKŁADY

Żebyś jednak dobrze zrozumiał to co mam na myśli pokażę to na przykładzie. Pytanie „Jak jeść zdrowo?” zadają 4 różne kobiety:

A. Pielęgniarka pracująca w systemie zmianowym, w wieku 46 lat, twierdząca, że nie da się jeść zdrowo na nocnej zmianie, bo wtedy rządzi kawa, a do kawy najlepsze jest ciastko.

B. Studentka z małego miasta, która musi pracować między zajęciami by móc studiować, nie stać jej na wyszukane jedzenie i drogie posiłki, gdy wraca do domu robi szybko kanapki albo je słodkie serki, bo musi przygotować się do kolejnego kolokwium.

C. Managerka dużego zespołu sprzedażowego w korporacji, zapracowana, wkładająca do ust byle jakie jedzenie, najczęściej w biegu; próbowała kateringu dietetycznego i było ok dopóki z niego nie zrezygnowała.

D. Mama dwójki dzieci, która zajmuje się domem i opieką nam swoimi pociechami. Zaganiana, zmęczona, je między czasie gdy nie absorbują jej całej uwagi dzieci. Niestety najczęściej wysokokaloryczne i niezdrowe przekąski, słodycze, kabanosy.

Na pierwszy rzut oka mamy do czynienia z zupełnie innymi realiami w jakich funkcjonują wszystkie cztery Panie. I nasza obserwacja jest słuszna.

Przyjmując jednak, że wszystkie są zdrowe możemy poradzić im jak jeść zdrowiej mimo zupełnie odmiennych stylów życia. Muszą jednak uzmysłowić sobie, że zdrowszy sposób odżywiania łączy się ze zmianą, którą trzeba wprowadzić do swojego trybu życia. Każda z nich te zmiany będzie musiała wprowadzać w zupełnie inny sposób, dostosowując do swojej obecnej sytuacji, ale najważniejsze w tym procesie są CHĘCI. Zmiany trzeba chcieć i być gotowym na to, że będzie wymagała od nas uwagi i wysiłku, czasem mniejszego a czasem większego, ale jednak wysiłku. Nic nie przychodzi samo. 

Nakreślając w ten sposób różne sytuacje w których zmagają się osoby chcące odżywiać się zdrowiej mogę przejść dalej i wytłumaczyć jak wprowadzać zmiany by były skuteczne i trwałe. Jeśli Ty też chcesz wprowadzić zmiany na dobre i na długo to konieczna będzie analiza Twojej sytuacji i dostosowywanie porad do siebie. 

JAK ZACZĄĆ JEŚĆ ZDROWO CZYLI CO JEST POTRZEBNE DO ZMIANY SPOSOBU ODŻYWIANIA?

1. Wiedza dotycząca żywienia, produktów, naszych błędów żywieniowych i nawyków – na początku to wszystko może być dla nas trudne, wielu rzeczy nie jesteśmy świadomi, ale z pomocą dietetyka czy dzięki mądrym treściom w internecie lub chociażby dzięki tej serii można ruszyć do przodu i wytyczyć kierunek działania.
2. Wiedza o naszych emocjach związanych z jedzeniem (chcemy się nagradzać, topić smutki w ciastku czy może po prostu zaspokoić głód fizyczny?) – tutaj wszystko zależy od naszych chęci obserwowania swoich emocji podczas jedzenia, prowadzenia notatek, dzienniczka lub próby jedzenia świadomie
3. Konsekwentne realizowanie naszych założeń nawet jeśli po drodze zdarzają się nam odstępstwa – to bardzo ważny punkt. Trzeba pamiętać, że droga ku zmianie nie może być jednorazowym zrywem, powinna być rozumiana przez nas jako długoterminowa, ale przynosząca również długoterminowe rezultaty.

PYTANIA, KTORE POMOGĄ W ROZPOCZĘCIU ZMIAN I OKREŚLENIU CELU

1. Dlaczego chcę zdrowiej się odżywiać?
2. Czy robię to dla siebie czy dla kogoś?
3. Co dzięki temu zyskam? Co chcę osiągnąć? Jaki jest mój cel?
4. Jak to wpłynie na mnie, moją rodzinę, partnera, otoczenia, na postrzeganie mnie przez innych ludzi?
5. Jak to wpłynie na moje codzienne wybory? Jak zachowam się i co kupię w sklepie? Czy będę się umawiała na ciasto i kawę ze znajomymi lub piwo i chipsy? Czy zacznę również się więcej ruszać? itp.
6. Co jest dla mnie najważniejsze w aspekcie zmiany stylu życia/ diety?
7. Jak chcę to osiągnąć?
8. Czego potrzebuję by to osiągnąć? Czasu, pieniędzy, sprzętu, wiedzy, jakiś konkretnych narzędzi np. kalkulator kalorii?
9. Dlaczego odżywianie się zdrowo teraz jest dla mnie takie trudne? Wypisz wszystko co przychodzi Ci do głowy.
10. Jakie mogę napotkać trudności podczas wprowadzania zmian?
11. Jak mogę poradzić sobie z tymi trudnościami?
12. Jakie kroki podejmę jako pierwsze by rozpocząć zdrowszy styl życia/odżywiania? Wypisz co najmniej 10 możliwości.

Zanim przejdziemy do konkretnych porad żywieniowych, które pojawią się w kolejnym wpisie odpowiedz sobie na te pytania. Zanotuj odpowiedzi. Przechowuj się gdzieś w łatwo dostępnym miejscu. Pamiętaj co kieruje Twoimi działaniami i dlaczego to wszystko jest dla Ciebie ważne. Gdy będzie przyświecał nam konkretny cel dużo łatwiej będzie go realizować nawet wtedy gdy pojawią się trudności.

Ten wpis miał na celu uzmysłowić Ci szereg zmiennych, które mają wpływ na to jak jesz i co jesz. Przemyśl dokładnie je by móc sprawić, żeby działały na Twoją korzyść. W kolejnym wpisie znajdziesz konkretne porady żywieniowe, które są tak naprawdę drogowskazami do tego by iść po zdrowszej ścieżce żywieniowej. A wszystko zacznie się od koszyka…:)

Mam nadzieję, że ten post stał się inspiracją i masz jakieś przemyślenia. Może już kiedyś pytanie „Jak zacząć jeść zdrowo? pojawiło się w Twojej głowie i masz pewni doświadczenia za sobą? Podziel się ze mną nimi? Jakie czynniki oddziałują najbardziej na Ciebie? Jak rozpoczęła się Twoja przygoda ze zdrowym odżywianiem? A może dopiero zaczynasz? Daj znać 🙂

Kamila

Powiązane wpisy

Jak zacząć jeść zdrowo? Zacznij od koszyka 12 porad jak zacząć i utrzymać zdrową dietę 50 trików by mądrze oszczędzać na żywności i nadal jeść zdrowo cz.2 50 trików by mądrze oszczędzać na żywności i nadal jeść zdrowo cz.1